Gastblog door Christine van 711 yoga
18-8-2021
Twee jaar geleden kreeg yoga docent Christine een hersenvliesontsteking. In eerste instantie wilde ze haar leven weer oppakken zoals ze gewend was, maar door haar niet aangeboren hersenletsel was dit niet mogelijk. De prikkels die wij op dagelijkse basis ervaren, komen bij haar veel intenser binnen en maken haar ziek wanneer ze hier niet naar luistert.
Noodgedwongen is Christine nu een ontprikkel-expert geworden en deelt ze in deze blog haar verhaal en geeft ze tips over het beperken van overprikkeling.
(Luister je liever naar Christine? Luister dan naar aflevering 3 van De Moderne Yogi)
Het moment dat ik stilgezet werd
Overprikkeling? In mijn wereld bestond dat niet. Hoe meer prikkels hoe beter! Ik sportte fanatiek zes dagen per week, werkte daarnaast en had ook een druk sociaal leven. Yoga was op dat moment een van de weinige ‘rust’ punten in mijn leven en zelfs daarbij koos ze vaak voor een meer dynamische vorm.
En toen kwam die dag in februari 2019, de dag waarop ik letterlijk stilgezet werd. Ik kreeg een virale hersenvliesontsteking en werd van de ene op de andere dag geconfronteerd met het feit dat overprikkeling daadwerkelijk bestond. En hoe!
Na ruim 4 dagen in quarantaine in het ziekenhuis, werd duidelijk dat het virus niet besmettelijk was en werd ik verplaatst naar een vierpersoonskamer. Maar al snel werd duidelijk dat het licht en geluid op een vierpersoonskamer veel te heftig was en ik dat absoluut niet kon handelen. Ik werd weer terug naar een prikkelarme eenpersoonskamer gebracht. Eenmaal weer thuis kon ik de prikkels zelf doseren. Althans dat dacht ik, maar wat bleek; zelfs douchen kon al teveel zijn.
Mijn leven had zich 180 graden gedraaid en daar moest ik mij wel aan aanpassen. Ik moest mijn net nieuwe baan binnen een drukke kantooromgeving opgeven en ook sporten ging niet meer. Een tijdje later bleek dat ik helaas blijvend hersenletsel heb opgelopen.
Maar ja, stilzitten zat nog steeds niet in mijn aard en ik kijk graag naar wat er wel kan in plaats van naar wat je niet (meer) kan. Slechts 3 maanden later ronde ik alsnog mijn yoga teacher training af en startte ik met het geven van yogalessen onder de naam 711 Yoga en de studio was geboren. Voor mij een fijne manier om toch bezig te zijn (hoewel het slechts 3 lessen per week waren) en ook de benodigde rust en ontprikkeling te pakken.
Wat ik nu wel weet en toen nog niet doorhad, is dat het starten van een kleine studio natuurlijk ook weer voor veel prikkels zorgt. Het duurde dan ook best even voordat ik hier de juiste balans in vond en nu ruim 2 jaar verder kom ik aardig in de buurt.
Hoewel ik er sneller last van heb, kan ook zonder hersenletsel overprikkeling erg lastig zijn! Daarom vertel ik jullie er graag meer over en deel ik tips om overprikkeling te beperken. Maar eerst wat uitleg.
Wat zijn prikkels?
Prikkels zijn eigenlijk alle informatie die bewust en onbewust binnen komt in de hersenen. Onze hersenen zijn de hele tijd bezig met het verwerken van prikkels. Er bestaan twee verschillende soorten prikkels:
Zo heb je prikkels van buiten af, deze komen binnen via de zintuigen. Bijvoorbeeld licht, geluiden, geuren, kleuren, smaken, aanrakingen of bewegingen.
En je hebt prikkels van binnen uit, deze komen binnen via gedachten, gevoelens of emoties.
Hoe werkt prikkelverwerking?
Jouw hersenen filteren al deze prikkels zodat de dingen die belangrijk zijn, bewust worden waargenomen. Minder belangrijke zaken worden niet waargenomen of verdwijnen meer naar de achtergrond. Zo kun je bijvoorbeeld een gesprek met iemand voeren terwijl de radio aanstaat. Je hersenen beschouwen het geluid van de radio dan als minder belangrijk en filteren de juiste prikkels: de stem van de ander.
Iemand met een beschadigd brein heeft meer rust en tijd nodig om alle prikkels te verwerken en om ook weer te herstellen. Je kunt als het ware niet goed selecteren en prikkels worden langzamer dan gebruikelijk verwerkt of ontvangen. Daardoor ontvangen deze hersenen teveel prikkels. Hierdoor raakt je brein overbelast en kun je geen nieuwe informatie meer opnemen of verwerken. Er staan dan letterlijk teveel tabjes open! Maar ook zonder beschadiging en met een gezond brein kunnen er teveel tabjes openblijven staan en kun je overprikkeld raken, omdat alle prikkels ook een vorm van (lichte) stress zijn.
Wat is overprikkeling?
Eigenlijk is overprikkeling dus een teveel aan stress voor jouw systeem. Op de korte termijn spreek je van acute overprikkeling en op de langere termijn van chronische overprikkeling.
Hoewel stress negatief klinkt, kunnen dit naast negatieve prikkels ook positieve prikkels zijn. Denk bijvoorbeeld aan een festival waar je de hele dag doorbrengt tussen muziek en veel mensen, of een avond uit eten in een druk restaurant. Beide zijn leuke dingen, maar wel vol met prikkels. Maar als je niet voldoende tijd neemt om deze prikkels achteraf te verwerken of een beschadigd brein hebt, kunnen een teveel aan prikkels dus al snel zorgen voor overprikkeling.
Wat ervaar je bij overprikkeling?
Als je overprikkeld bent kun je diverse klachten ervaren, zoals: (ernstige) vermoeidheid, vergeetachtigheid, angst, irritatie of boosheid, hoofdpijn, slapeloosheid, onrust, slechte concentratie, overweldigd zijn, gespannen spieren, misselijkheid of duizeligheid. Maar omdat ieder mens uniek is kun jij misschien overprikkeling op juist een andere manier ervaren, zoals bijvoorbeeld heel druk worden of veel praten. Overprikkeling kan dus bij iedereen anders zijn.
Wel zit er een duidelijk verschil tussen mensen met een gezond brein en een beschadigd brein. Zo kunnen mensen met een beschadigd brein er echt doodziek van worden. Helaas heb ik hier zelf ook ervaring mee. Zo kan ik bijvoorbeeld tijdens een autorit plotseling het gevoel krijgen dat ik te lang in een kermisattractie heb gezeten. Het is een beetje te vergelijken met zeeziek zijn. Echt een vreselijk gevoel. Draaierig, misselijk, gedesoriënteerd en eigenlijk weet je niet zo goed meer waar je het zoeken moet. Niets wat helpt, alleen uit de auto en in een prikkelarme ruimte liggen. Best lastig als je bijvoorbeeld naar een verjaardag gaat.
Maar je kunt dus ook op een later tijdstip, zoals bijvoorbeeld de volgende dag, last krijgen van overprikkeling. Als je bijvoorbeeld een aantal nachten slecht slaapt of het erg druk hebt en niet voldoende ontprikkeld.
Tips & tricks wat te doen bij overprikkeling.
Prikkels zijn dus eigenlijk een vorm van stress. En het is natuurlijk het beste om dit te voorkomen. Maar ja, dit is makkelijker gezegd dan gedaan, omdat ons hele leven eigenlijk uit prikkels bestaat. En prikkels zorgen er ook voor dat we gemotiveerd zijn, enthousiast worden en nieuwe dingen leren. Dus stress is niet altijd slecht! Een teveel aan stress (positief of negatief) daarentegen wel.
Doorgaans komt ons systeem na een korte periode van stress (of prikkeling) vanzelf weer tot rust. Maar bij overprikkeling blijft de stress en heeft het lichaam en brein geen tijd om tot rust te komen en bij te tanken.
Waar het kort gezegd op neerkomt is dat je er voor moet zorgen dat je terugkeert naar het rust systeem, zodat je weer kunt opladen voor nieuwe prikkels. Maar ja, hoe doe je dat?
Ook dit kan voor iedereen anders zijn, maar ik vertel jullie graag wat mij wel of juist niet geholpen heeft.
Bij heftige overprikkeling had ik de neiging om triggers uit de weg te gaan, wat er juist voor kan zorgen dat je hier misschien nog gevoeliger voor wordt en de overprikkeling heftiger wordt. Daarom denk ik dat hierin een balans de sleutel is. Dus blijf je brein wel prikkelen, maar zorg ook voor de juiste ontspanning.
Tijdens de speciale kickstart (revalidatie) training voor het brein die ik gevolgd heb, heb ik zelf ervaren dat juist de combinatie tussen (gecontroleerde) overprikkeling en ontspanning of onderprikkeling heel goed werkt. Voor mij dan.
Dus nadat je jezelf hebt blootgesteld aan prikkels, bijvoorbeeld tijdens of na een drukke dag kies ik er bewust voor deze ontprikkelingsmomenten toe te voegen aan mijn dag. En de basis elementen die ik daarbij handteer zijn:
Pauzeer & kalmeer
Door korte pauzes te nemen geef je je brein de tijd om de binnen gekomen prikkels te verwerken. Vaak is een pauze van een paar minuten (bij een gezond brein) al voldoende. Maar neem dan wel echt die pauze, ga dan niet alsnog je e-mail checken of op je telefoon lezen. Dingen die mij hierbij helpen zijn:
Adem
Even een moment bewust mijn ademhaling volgen, zonder daar direct wat aan te veranderen. Waar gaat mijn adem heen? Wat voel ik als ik adem haal? Of gebruik de 4-2-6 ademhaling. 4 tellen in, 2 tellen vast, 6 tellen uit & herhaal. Deze ademhaling heeft invloed op jouw rustsysteem en zorgt ervoor dat je kalmeert.
Palmeer
Ook helpt het mij, om even te ‘palmeren’ ja deze past heel mooi in het rijtje: pauzeer & kalmeer!
Sluit je ogen en plaats je handpalmen een aantal minuten over je ogen. Zo sluit je visuele prikkels volledig af. Na een aantal minuten haal je eerst de handen weg en hou je de ogen nog even gesloten. Laat je langzaam wat licht door. Open na 1 minuut je beide ogen.
En dit kun je natuurlijk ook combineren met het volgen van je ademhaling.
Ontspan je brein!
De beste manier om te ontprikkelen is voor mij slapen. Dan herstel ik het beste. Maar natuurlijk kun je niet op ieder moment van de dag zomaar een powernap doen. Ik luister ook vaak een yoga Nidra sessie, mediteer of ontspan mijn brein door middel van het luisteren van het geluid van zogeheten Alpha of Theta geluidsgolven. Tijdens het luisteren van dit geluid is er veel minder activiteit in het brein (emoties en gedachten) en blijft er veel meer energie over voor het lichaam om te genezen en herstellen.
Tip: Op het ReSpace platform vind je ook Yoga Nidra & meditaties terug. Voor het geluid van de hersengolven gebruik ik de app Brainwave.
Wat bij deze manier van ontspanning fijn kan zijn is de het verzwaren van je lichaam, door bijvoorbeeld onder een verzwaringsdeken te gaan zitten of liggen of een zwaar kussen op je schoot te plaatsen. De subtiele druk die door het gewicht geeft het lichaam een gevoel van veiligheid en geborgenheid wat zorgt voor rust en ontspanning. En nogmaals, het is voor iedereen anders en zelf een beetje zoeken wat fijn en voor jou werkt. Maar het verminderen van prikkels heeft over het algemeen een positief effect.
Over Christine
Vind je het moeilijk om zelf te ontprikkelen en heb je hierbij hulp nodig? Naast dat dit een belangrijk thema is tijdens de verschillende yogalessen die Christine geeft in haar yogastudio 711 Yoga in ‘s-Gravendeel, heeft ze een Deep Relax ontspanningssessies samengesteld. Hierbij hoef je even helemaal niets te doen en laat Christine je door middel van zachte ademhalings- en ontspanningsoefeningen in combinatie met het geluid van klankschalen heel diep ontspannen en ontprikkelen.
Daarnaast bereid ze op dit moment een ‘ontspan je brein’ dag retraite, om even helemaal te ontspannen en ontprikkelen.
Ben je nieuwsgierig? Hou dan @seveneleven.yoga in de gaten!